درباره بیماری های دستگاه گوارش بیشتر بدانید - وبلاگ آقای رضایی

به گزارش وبلاگ آقای رضایی، اختلال دستگاه گوارش، اصطلاحی است که عموما برای مسائل و بیماری های دستگاه گوارش انسان، به کار می رود. در واقع دستگاه گوارش، مجموعه ای از اندام های تو خالی هستند که طی یک گذر طولانی و مداوم از دهان تا مقعد انسان را تشکیل می دهد. اندام های اصلی دستگاه گوارش عبارت اند از؛ دهان، مری، معده، روده کوچک، روده بزرگ و مقعد. البته اندام های مهم دیگری مثل کبد، لوزالمعده و کیسه صفرا هم به هضم و جذب بهتر غذا یاری می نمایند. حالا تصور کنید که یکی از این اندام ها مسئولیت خود را به خوبی انجام ندهد. حاصل این کارکرد نامناسب، چیزی جز بیماری های دستگاه گوارش نخواهد بود. بیماری های متفاوتی که در ادامه این مطلب بعضی از آنها را به شما معرفی می کنیم.

هر کدام از اندام های دستگاه گوارش، دارای شبکه گسترده ای از رگ های خونی هستند که باعث رسیدن خون به این اندام ها و جذب و توزیع مواد مغذی به سایر بدن می شوند. همچنین دستگاه گوارش دارای میلیون ها سلول عصبی است که به وسیله آن، پیغام هایی بین این دستگاه و مغز رد و بدل می گردد. هورمون ها و باکتری های مفید موجود در دستگاه گوارش، به بهتر شدن عملکرد گوارش یاری می نمایند.

در واقع روده انسان میزبان صدها نوع باکتری مفید مختلف است. این باکتری ها، فلور روده را تشکیل می دهند. فلور روده یا میکروبیوم، تقویت نماینده سیستم ایمنی بدن است، هضم لاکتوز و جذب کلسیم را راحت تر می نماید، کبد را از مواد مضر پاک می نماید و برای پیشگیری از بعضی بیماری های دستگاه گوارش مثل سرطان روده بزرگ مفید است. تمام اعضای داخلی گوارش درون غشائی به نام پریتونیوم واقع شده است. این لایه علاوه بر محافظت از اندام شکمی، ماده ای ترشح می نماید که باعث رطوبت و لغزندگی در اعضای شکمی می گردد و از ساییده شدن این اعضا به یکدیگر جلوگیری می نماید.

شایع ترین بیماری های دستگاه گوارش

به طور کلی، بیماری های دستگاه گوارش می تواند بر هضم و جذب مواد غذایی و سلامت کلی بدن اثر منفی بگذارند. برای تشخیص بعضی از بیماری های دستگاه گوارش احتیاج به معاینه و آزمایش های تخصصی زیادی است. بعضی از این بیماری ها عبارت اند از:

بیماری سلیاک

بیماری سلیاک یا اسپروی سلیاک، یک بیماری خود ایمنی روده کوچک است که زمینه ارثی دارد. در این بیماری، روده کوچک نسبت به یک نوع پروتئین به نام گلوتن حساس است. بیماران مبتلا، با مصرف مواد غذایی دارای گلوتن، باعث می شوند که سیستم ایمنی بدن، به روده کوچک حمله کند و در نتیجه آن، پرزهای روده دچار التهاب می شوند و تحلیل می روند. این بیماری می تواند در هر سنی آغاز گردد و علائم آن نفخ، اسهال یا یبوست، بثورات، کاهش وزن و ضعف رشد در بچه ها است. در حال حاضر تنها درمان بیماری سلیاک، پیروی مادام العمر از رژیم غذایی فاقد گلوتن است

یبوست

یکی دیگر از بیماری های دستگاه گوارش یبوست است. علت اصلی یبوست، کندی سرعت عبور مواد از روده بزرگ است. فرد مبتلا به یبوست، دارای مدفوع کوچک و سخت است که دفع آن با درد و سختی ایجاد می گردد. از علائم دیگر این بیماری، می توان به نفخ، درد معده و روده و ایجاد بواسیر اشاره نمود.

دلایل مختلفی برای ایجاد یبوست وجود دارند، از جمله کم آبی، کمبود فیبر در رژیم غذایی، بارداری، عدم تحرک، استفاده از داروهای خاص نظیر داروهای ضد افسردگی، مکمل های آهن و مواد مخدر. از روش های درمان این بیماری می توان به تغییر رژیم غذایی فرد مبتلا، عدم مصرف یا جایگزینی داروهای ایجاد نماینده یبوست با مشورت پزشک، استفاده از داروهای ملین و ورزش کردن نام برد.

بیماری کرون

یکی از بیماری های دستگاه گوارش در ارتباط با روده است. این بیماری یک بیماری مزمن است که روی تمام قسمت های دستگاه گوارش اثر منفی می گذارد و آن ها را ملتهب می سازد، از دهان گرفته تا مقعد. البته این بیماری بیشتر از التهاب در قسمت انتهایی روده کوچک در محل اتصال آن به روده بزرگ ایجاد می گردد.

علت دقیق این بیماری هنوز معین نیست ولی این بیماری در کشورهای غربی متداول تر است و معین شده که در هنگام وارد آمدن فشار عصبی و استرس به انسان مبتلا، علائم این بیماری تشدید می گردد. علائم ممکن است شامل اسهال باشد که به مدت چند هفته ادامه یافته است. از دیگر علائم آن می توان به درد شکم و کاهش وزن اشاره نمود. درمان این بیماری با داروهای شامل سالیسیلات، گلوکوکورتیکوئیدها، داروهای سرکوب گر ایمنی و آنتیبیوتیک های مترونیدازول و سیپروفلوکساسین میسر است.

بیماری اسهال

علائم اسهال شامل مدفوع مکرر با شدت زیاد، سست و پر آب است. درد و گرفتگی شکم، حالت تهوع و استفراغ هم از دیگر علائم این بیماری هستند. علل ایجاد این بیماری می تواند ویروسی یا میکروبی باشد. همچنین دیگر بیماری های دستگاه گوارش مثل سلیاک و کرون هم در ایجاد اسهال موثر هستند.

درمان این بیماری با آنتی بیوتیک ها در نوع میکروبی آن، داروهایی مانند لوپرامید یا دیفنوکسیلات که باعث کندی حرکت روده می شوند و محلول های اکترولیت که برای درمان کمبود آب ناشی از اسهال حاد است، انجام می گردد.

بیماری دیورتیکولار

این بیماری هم یک بیماری مزمن روده است که با ایجاد بیرون زدگی های کیسه مانند، در دیواره روده ها، به خصوص روده بزرگ همراه است. در این بیماری، هنگام عبور غذا از روده ها، ممکن است التهاب و درد دیواره روده ها اتفاق افتد که گاهی با یبوست و تب همراه می گردد که به آن دیورتیکولیت می گویند. دیورتیکولار یکی از بیماری های بسیار شایع دستگاه گوارش است، به طوری که نیمی از افراد بالای 60 سال به این بیماری مبتلا هستند. احتمالا دلیل اصلی ایجاد این بیماری هم، رژیم غذایی کم فیبر است.

البته در بعضی موارد زمینه ژنتیکی هم بیان شده است. این بیماری معمولاً علائمی ندارد و اغلب در طول کولونوسکوپی برای غربالگری سرطان روده بزرگ کشف می گردد. درمان آن با رژیم غذایی پرفیبر و مسکن انجام می پذیرد.

بیماری رفلاکس معده

یکی دیگر از شایع ترین بیماری های دستگاه گوارش رفلاکس معده است. این بیماری هنگامی اتفاق می افتد که اسفنکتر تحتانی مری ضعیف گردد و تا حدی باز بماند. این موضوع موجب برگشت اسید به مری می گردد.

علائم آن عبارت است از سوزش سردل و معده، نارسایی معده، درد قفسه سینه و حالت تهوع. درمان این بیماری معمولا با خوردن آنتی اسیدها، مهارنماینده پمپ هیدروژنی مانند نگزیوم وامپرازول و داروهای افزایش دهنده انقباض عضلانی اسفنگتر تحتانی مری مانند دومپریدون و متوکلوپرامید و سیزاپراید انجام می گردد.

بیماری سندروم روده تحریک پذیر

این بیماری معمولا با تغییر عادات روده ای (یبوست یا اسهال) در هنگام مصرف بعضی مواد غذایی مثل شیر، الکل، مواد غذایی دارای فیبر نامحلول، بعضی میوه ها و سبزیجات ایجاد می گردد. از دیگر علائم سندرم روده تحریک پذیر ایجاد نفخ و دردهای شکمی است. این علائم با بسیاری از بیماری های دستگاه گوارش مشترک است. بنابراین برای مطمئن شدن از این بیماری باید به چند پزشک مراجعه کرد.

علائم این بیماری ممکن است با گذشت زمان تغییر کند. هنوز درمان دقیقی برای این بیماری وجود ندارد و فرد باید با توجه به نوع علائم (یبوست یا اسهال) رژیم غذایی خود را تنظیم نموده و از داروهای مربوط به نوع علائم استفاده کند.