استاندارد آلایندگی هوا از فروردین 1401 باید اجرا گردد - وبلاگ آقای رضایی

به گزارش وبلاگ آقای رضایی، تهران (پانا) - خودروسازی کشور در شرایطی از فروردین 1401 ملزم به اجرای استاندارد آلایندگی یورو 6 است که نشانه ای از اجرای این استاندارد از سوی تولیدکنندگان وجود ندارد.

به گزارش دنیای اقتصاد، هرچند عملکرد خودروسازان در تعویق استانداردها مسبوق به سابقه است، با این حال با نزدیکی به زمان اجرای آن، رایزنی ها برای تغییر تاریخ اعمال استانداردها شروع می شد. این در شرایطی است که در سال 1400، هیچ تحرک یا سیگنالی برای اجرای استاندارد یورو 6 از سوی خودروساز یا سازمان متولی دیده نمی گردد.

ماده 4 قانون هوای پاک، مصوب سال 96 مجلس شورای اسلامی، شرکت های خودروساز را مکلف نموده که از ابتدای سال 1401 استاندارد آلایندگی یورو 6 را در فراوری محصولات خود رعایت نمایند اما به نظر می رسد فراورینمایندگان طبق معمول آمادگی لازم برای اجرای این تکلیف قانونی را ندارند. به این ترتیب پیش بینی می گردد که فروردین سال 1401 بار دیگر شاهد همهمه و بلاتکلیفی در شماره گذاری خودروهایی باشیم که سازمان محیط زیست به علت عدم اعمال استاندارد آلایندگی یورو 6 از سوی خودروساز، مجوزی برای شماره گذاری آنها صادر نمی نماید. اتفاقی که در اجرای استاندارد یورو 5 در سال های 98 و 99 رخ داد و منجر به سردرگمی مالکان این خودروها شد. اما استاندارد آلایندگی یورو6 چیست؟

یورو 6 ششمین قانون اتحادیه اروپا به منظور کاهش آلاینده های مضر خودروهاست. این استاندارد در سپتامبر 2015 از سوی اتحادیه مذکور معرفی و تمامی خودروهای فراوری شده از این تاریخ مجهز به استاندارد یورو 6 شدند. هدف استاندارد یورو 6 کاهش آلاینده های مضر خروجی از اگزوز خودروهای بنزینی است.

این آلاینده ها شامل نیتروژن اکسید، کربن مونواکسید، هیدروکربن ها و... است که کاهش آنها می تواند به معنی بهبود مصرف سوخت نیز باشد. به علت گستردگی آلودگی هوا در کلان شهرهای ایران و اندازه خسارت به شهروندان که سالانه 19 هزار میلیارد تومان برآورد می گردد، در قانون هوای پاک که سال 96 مصوب شد، خودروسازان ملزم به اجرای استانداردهای آلایندگی شدند؛ از جمله استاندارد یورو 6 که باید از فروردین 1401 اجرا گردد.

اجرای این استانداردها همزمان با برنامه پنج ساله ششم توسعه موردتوجه نهاده شد. بر اساس برنامه ششم توسعه خودروسازان موظف بودند طی بازه اجرای این برنامه استانداردهای آلایندگی محصولات فراوریی خود را از یورو 3 به یورو 6 ارتقا دهند. بر اساس برنامه زمان بندی که در برنامه ششم توسعه آمده است خودروسازان طی دو سال 96 و 97 باید خودروهای فراوریی خود را با استانداردهای یورو4 عرضه نمایند. سال 98 تا سال 1400 استاندارد آلایندگی خودروها باید به یورو 5 ارتقا می یافت و از سال 1401 به بعد تنها خودروهای با استاندارد یورو 6 امکان عرضه خواهند داشت. اما همان طور که عنوان شد، شرکت های خودروساز به دلایل متعدد چندان به این جدول زمان بندی پایبند نماندند. در حالی که آنها موظف بودند از ابتدای سال 98 تنها محصولاتی را که استاندارد یورو 5 را پاس می کرد، عرضه نمایند اما وزارت صمت به عنوان سیاستگذار خودرویی با چانه زنی زمان اجرای استاندارد آلایندگی یورو 5 را از ابتدای سال 98 به سال 99 منتقل کرد. سیاستگذار خودرویی علت تعویق این مساله را چالش های ایجاد شده ناشی از تحریم های بین المللی علیه خودروسازی کشور مطرح کرد. در کنار این مساله خودروسازان مدعی بودند که سوخت ارائه شده در جایگاه های عرضه سوخت استاندارد یورو 5 ندارد، در این شرایط چرا باید خودروسازان محصولات خود را بر اساس استاندارد آلایندگی یورو 5 فراوری نمایند؟ به این ترتیب همزمان با نزدیکی به تاریخ اجرای استاندارد آلایندگی یورو 6 این سوالات مطرح است که آیا فی الواقع با وجود تحریم ها، امکان ارتقای استانداردی همانند آلایندگی یورو 6 وجود دارد؟ از طرفی در صورت تجهیز خودروهای داخلی به یورو6، آیا بنزین عرضه شده در کشور از استاندارد لازم برخوردار است؟ و اینکه ارتقای استاندارد آلایندگی خودروها به یورو6، چه تاثیری بر هزینه فراوری و فروش آن خواهد داشت؟ و سوال آخر اینکه آیا خودروهای موجود خودروسازان که با پلت فرم های قدیمی فراوری می گردد امکان ارتقا به استاندارد یورو 6 را خواهد داشت ؟ این سوالات به طور حتم اجرای استاندارد مذکور را متاثر از خود خواهد نمود. همان طور که معین است در شرایط کنونی به واسطه تحریم ها و در پی آن رشد تورم خودرو، محصولات فراوریی با کیفیت نازل و قیمتی بالا عرضه می شوند و این در شرایطی است که تجهیز خودروها به استانداردی تازه همواره هزینه بر بوده، به طوری که خودروساز و فراورینماینده را با هزینه هایی تازه روبه رو می نماید. از سوی دیگر اما کاهش آلودگی هوا خواستی عمومی است برای کاهش خساراتی که سالانه به شهروندان تحمیل می گردد.

سه چالش ارتقای استاندارد آلایندگی

در شرایطی خودروسازان زمان زیادی برای اجرای استاندارد آلایندگی یورو 6 (فروردین 1401) ندارند که خبری از رایزنی برای تعویق زمان اجرای این استاندارد یا حتی تعلیق آن نیست. ظاهرا برای سیاستگذار خودرو و خودروساز واضح و آشکار است که با توجه به چالش های خودروسازی کشور و بعلاوه اعمال گسترده تحریم ها، امکان اعمال استاندارد یورو 6 وجود ندارد. به این ترتیب سوالی که مطرح می گردد این است که چرا خودروساز برنامه ریزی معینی در ارتباط با اجرای این استاندارد در سال آینده ندارد؟

همان طور که عنوان شد اولین چالشی که شرکت های خودروساز در ارتباط با اجرای استانداردهای آلایندگی یورو 6 با آن روبه رو هستند، قدیمی بودن پلت فرم هایی است که در فراوری محصولات شرکت های خودروساز مورد توجه قرار می گیرد.

خودروسازان به علت شرایط حاکم امکان فراوری یا خرید پلت فرم های تازه و در پی آن عرضه محصولات بروز را ندارند. ناتوانی شرکت های خودروساز در این زمینه از دو منظر قابل آنالیز است؛ چالش اول پیش روی خودروسازان هزینه بر بودن طراحی پلت فرم اختصاصی است. شرکت های خودروساز به علت اعمال سیاست قیمت گذاری دستوری نمی توانند نقدینگی کافی را به حساب خود واریز نمایند و در حال حاضر به فراوری با ضرر مشغول هستند. خالی بودن حساب های شرکت های خودروساز باعث می گردد تا آنها نتوانند آن طور که باید و شاید در بخش تحقیق و توسعه خود سرمایه گذاری نمایند. این در شرایطی است که در سال هایی هم که مسائل تحریم نبود و نقدینگی فراوانی نیز سرازیر این شرکت ها می شد، به واسطه انحصار بازار چندان تمایلی به هزینه کرد در این زمینه را نداشتند. به این ترتیب تجهیز خودروهای کنونی به استاندارد یورو 6 خود چالشی در این مورد است. یک کارشناس در این زمینه می گوید: استاندارد یورو 6 به هیچ عنوان با موتورها و خودروهای کنونی سازگار نیست و این خودروها قادر به اخذ استاندارد یورو 6 نیستند. وی تاکید می نمایدکه اعمال استاندارد یورو 6 در صورتی مقدور است که تغییرات تکنولوژیکی از جمله هیبریدی شدن خودروها یا تبدیل موتورها از چهار سیلندر به سه سیلندر اتفاق بیفتد.

اما چالش دیگر را باید در بازگشت تحریم های صنعت خودرو جست وجو کرد. تحریم های صنعت خودرو منجر به قطع ارتباط با شرکای بین المللی شد و همین اتفاق حرکت خودروسازان در جاده ارتقای کیفیت یا فراوری محصول تازه و به روز را کُند کرد. با توجه به این دو چالش، شرکت های خودروساز در شرایط حاضر تنها می توانند محصولاتی را در خطوط فراوری خود داشته باشند که روی پلت فرم های قدیمی فراوری می گردد. همان طور که عنوان شد برای این محصولات قدیمی نیز امکان ارتقای استاندارهای آلایندگی از یورو 5 به یورو 6 وجود ندارد. از سوی دیگر بازگشت تحریم های مرتبط با صنعت خودرو از حدود

سه سال و نیم گذشته منجر به بالا رفتن هزینه فراوری خودروسازان شده است. با توجه به فشاری که از ناحیه تحریم ها به خودروسازان وارد می گردد چنانچه آنها قصد داشته باشند در شرایط حاضر نسبت به ارتقای استانداردهای آلایندگی به یورو 6 اقدام نمایند این مساله بار هزینه ای به آنها تحمیل می نماید. این در حالی است که فرض گردد شرکتی در شرایط تحریمی حاضر گردد با خودروسازان داخلی همکاری کند. بنابراین چنانچه شاهد ادامه تحریم های صنعت خودرو باشیم بعید است شرکت های خودروساز بتوانند قطعات مورداحتیاج برای ارتقای موتور و همخوانی آن با استاندارد آلایندگی یورو 6 را مهیا نمایند. مساله دیگری که به نوعی چالش خودروسازان در ارتباط با اجرای استانداردهای یورو 6 را تکمیل می نماید، مربوط به ناهمخوانی سوخت توزیعی در جایگاه های سوخت با استاندارد آلایندگی یورو 6 است. هرچند بعضی از کارشناسان مدعی هستند که توزیع نشدن سوخت مطابق با استانداردهای آلایندگی خودروها نمی تواند بهانه ای باشد که شرکت های خودروساز از ارتقای استانداردهای تکلیفی شانه خالی نمایند اما این مساله موردتوجه خودروسازان قرار داشته و آنها تاکید می نمایند چنانچه استانداردهای سوخت توزیع شده در جایگاه ها با استاندارد آلایندگی خودروهای فراوریی همخوانی نداشته باشد این مساله منجر به تحمیل هزینه به مصرف نمایندگان می گردد.

تمدید استاندارد یورو 6

با توجه به چالش های یاد شده آیا خودروسازان می توانند به نحوی استانداردهای یورو 6 را در موعد مقرر یا با تاخیر اجرا نمایند؟ در این ارتباط حسن کریمی سنجری کارشناس خودرو می گوید: چنانچه قرار باشد سال آینده استاندارد آلایندگی یورو 6 به اجرا در آید این مساله احتیاجمند تغییرات اساسی در موتور محصولات فراوریی خودروسازان است. این کارشناس خودرو ادامه می دهد: ارتقای استاندارد یورو 4 به یورو 5 چندان بار اقتصادی برای شرکت های خودروساز به همراه نداشت اما ارتقای موتورهای فراوریی و همخوانی آنها با استانداردهای یورو 6 بار اقتصادی به مراتب بیشتری روی دوش خودروسازان قرار خواهد داد.

کریمی سنجری در ارتباط با رعایت استاندارد آلایندگی یورو 6 در محصولات فراوریی شرکت های خودروساز و تاثیر آن بر کاهش آلودگی هوا می گوید: چنانچه استانداردهای یورو 6 در محصولات فراوریی شرکت های خودروساز اعمال گردد این اتفاق منجر به سوختن کامل بنزین در موتور خواهد شد. این کارشناس خودرو شرح می دهد که سوختن کامل بنزین در موتور علاوه بر اینکه منجر به کاهش مصرف بنزین می گردد، به بالا رفتن توان قدرت موتور نیز می انجامد. کریمی سنجری تاکید می نماید سوختن کامل بنزین جلوی خروج بنزین از خودرو را خواهد گرفت و همین اتفاق به کاهش آلودگی هوا به وسیله خودروها یاری فراوانی می نماید. این کارشناس خودرو می گوید: در حال حاضر خودروسازان در شرایط تحریمی به سر می برند و همین مساله منجر می گردد تا آنها برای ارتقای موتور مورد استفاده روی محصولات فراوریی خود تنها متکی به توان داخلی باشند. به اعتقاد کریمی سنجری شرکت های خودروساز در زمینه طراحی و ارتقای موتور از توانمندی لازم برخوردار نیستند. وی ادامه می دهد:

با فرض تامین و فراوری موتور منطبق با استاندارد آلایندگی یورو 6 باید توجه کرد که این موتور امکان نصب روی محصولات حاضر در خطوط فراوری شرکت های خودروساز را ندارد. کریمی سنجری تاکید می نماید: بنابراین خودروسازان باید همزمان با طراحی موتور با استاندارد آلایندگی یورو 6 به فکر طراحی پلت فرم های تازه نیز باشد.

این کارشناس خودرو می گوید: اگر خودروسازان می توانستند با شرکای بین المللی خود در ارتباط باشند می توانستیم به طراحی موتور و پلت فرم به وسیله آنها بیش از پیش امیدوار باشیم اما در حال حاضر که سایه تحریم ها روی سر صنعت خودروی کشور قرار گرفته است ارتقای موتور خودرو به استاندارد یورو 6 و بعلاوه طراحی پلت فرم دور از دسترس خودروسازان داخلی قرار گرفته است.

کریمی سنجری در پاسخ به این سوال که اجرای این استاندارد آلایندگی از سال آینده تا چه حد در اختیار شرکت های خودروساز است می گوید: خودروسازان با توجه به شرایط حاکم در سال آینده نمی توانند محصولات خود را منطبق با استاندارد آلایندگی یورو 6 عرضه نمایند.

به نظر این کارشناس خودرو چنانچه سایه تحریم ها از سر صنعت خودروی کشور کنار برود و خودروسازان بتوانند بار دیگر با فضای بین المللی و شرکای خود ارتباط برقرار نمایند حداقل به یک سال زمان احتیاج است تا آنها بتوانند در ارتقای موتور محصولات خود مطابق با استانداردهای یورو6 توفیقی به دست آورند. کریمی سنجری تاکید می نماید که اگر تحریم ها برداشته گردد خودروسازان می توانند به جای طراحی موتور و بعلاوه طراحی پلت فرم برای فراوری محصولات تازه، به سمت پیدا کردن موتوری با استاندارد یورو 6 بروند که قابلیت نصب روی محصولات حاضر در خطوط فراوری آنها را داشته باشد.

بهزاد اشجعی کارشناس محیط زیست نیز به خبرنگار ما می گوید: وزارت صمت به عنوان سیاستگذار در اجرای تمامی استاندارهای خودرویی، معمولا طرف شرکت های خودروساز را گرفته و در پی این بوده که با خرید زمان و تعویق زمان اجرای استانداردهای خودرویی شرایط را به نفع شرکت های خودروساز تغییر دهد. اشجعی با اشاره به اتفاق هایی که در زمان ارتقای استانداردهای یورو 4 به یورو 5 افتاد می گوید: خودروسازان طبق قانون موظف بودند از ابتدای سال 98 محصولات خود را بر اساس استاندارد آلایندگی یورو 5 عرضه نمایند اما چند روز مانده به شروع سال 98 وزارت صمت طی نامه ای خواهان تعویق اجرای استاندارد مذکور شد و زمان اجرای آن را یک سال به تعویق انداخت. اشجعی معتقد است از آنجاکه اجرای استاندارد آلایندگی یورو 6 برای شرکت های خودروساز بار اقتصادی به همراه دارد و آنها در حال حاضر با چالش های متعددی روبه رو هستند بعید به نظر می رسد که آنها سال آینده زیربار اجرای استاندارد آلایندگی یورو 6 بروند.