همه چیز درباره یارانه 800 هزار تومانی - وبلاگ آقای رضایی

به گزارش وبلاگ آقای رضایی، دو برابر شدن یارانه نقدی، کلیدواژه ای است که پس از اظهارات معاون اقتصادی رئیس جمهوری در آخرین روز های آذر ماه 1400 مورد توجه قرار گرفت. به گفته محسن رضایی، پرداخت یارانه 800 هزار تومانی به خانوار های چهارنفره که قرار بود از سال آینده محقق شود، با اصرار شخص رئیس جمهور از دی ماه همین امسال آغاز می شود و بخشی از آن نیز در غالب بن کارت منظور خواهد شد.

به گزارش وبلاگ آقای رضایی، کمتر از 24 ساعت بعد، وزیر اقتصاد در مصاحبه با خبرگزاری رسمی دولت اعلام کرد تا به امروز تصمیمی برای افزایش یارانه ها در سال جاری گرفته نشده و نمی توان تاریخ دقیقی برای اجرای آن درنظر گرفت. این اظهارات احسان خاندوزی اگرچه بخشی از سخنان محسن رضایی درباره زمان و تاریخ تغییر در شیوه پرداخت یارانه ها را تکذیب می کند، اما اصل ماجرا، یعنی تغییر در رقم پرداخت یارانه ها را به شکل ضمنی تایید کرده. به نظر می رسد اگر همه چیز خوب پیش برود، سال آینده پس از حدود 11 سال می توانیم شاهد تغییراتی در یارانه نقدی باشیم.

اولین حدس درباره افزایش یارانه نقدی

دو برابر شدن یارانه نقدی نه، ولی تغییر شیوه پرداخت یارانه یکی از طرح های مهمی است که دولت دنبال خواهد کرد. مرور لایحه بودجه، احتمال پرداخت یارانه 800 هزار تومانی در سال آینده را تقویت می کند، اما جزییات طرح چیست، هر نفر چقدر یارانه دریافت می کند و این یارانه به چه کسانی پرداخت می شود؟ برای پاسخ دادن به این سوال باید کمی به عقب برگردیم. به روز هایی که لایحه بودجه سال 1401 از طریق دولت سیدابراهیم رئیسی تقدیم مجلس شد. در بخش هایی از لایحه آمده، دولت قصد دارد سال آینده یارانه نوی به مردم پرداخت کند که مبلغ آن بین 90 تا 120 هزار تومان است. تفسیر های مختلفی از این خبر اجرا شده است مثلا می گویند مبلغ یارانه دهک اول تا چهارم ماهانه 120 هزار تومان است و مبلغ یارانه دهک های پنجم، ششم و هفتم 90 هزار تومان. بر اساس این فرضیه یک خانوار پنج نفره که جزو هفت دهک اول درآمدی باشد، سال آینده بین 450 هزار تومان تا 600 هزار تومان دریافتی خواهد داشت. صبر کنید! موضوع هنوز حل نشده و ابهامات زیادی دارد.

مشمولان دریافت یارانه نقدی نو

دولت (شامل دولت فعلی و دولت های قبلی) هنوز نتوانسته دهک های درآمدی را به درستی تفکیک کند و مرز میان آن ها را به زبان ساده شرح دهد. تقسیم بندی های فعلی، بر اساس درآمد خانوار ها انجام می شود. خانوار هایی که درآمد ماهانه آن ها کمتر از سه میلیون و 600 هزار تومان باشد، جزو چهار دهک اول درآمدی به حساب می آیند. اگر همین دسته بندی را به عنوان متر و معیار پرداخت یارانه نو در نظر بگیریم، این خانوار در سال آینده مشمول یارانه 120 هزار تومانی خواهد بود.

خانوار هایی که درآمدشان بین سه میلیون و 600 تا پنج میلیون و 400 هزار تومان است، در حال حاضر در دهک پنجم تا هفتم طبقه بندی می شوند و سال آینده مشمول یارانه 90 هزار تومانی می شوند. پس تا الان فهمیدیم خانوار هایی که با محاسبات دولت درآمد ماهانه آن ها زیر پنج میلیون و 400 هزار تومان است، باید سال آینده منتظر یارانه نو دولت باشند؟

پرداخت یارانه نقدی نو در سایه، اما و اگر

پرداخت یارانه به سبک و سیاق نو در سال آینده به، اما و اگر گره خورده است؛ اگر دولت بتواند برخی طرح ها را اجرا کند، اگر دولت بتواند با تغییر روش رتبه بندی دهک ها و محاسبه و کشف درآمد واقعی خانوار ها سره را از ناسره جدا کند، اگر دولت بتواند قیمت بنزین را افزایش دهد و اگر، اگر، اگر ... این وسط یک سری اما هم خواهیم داشت. افزایش قیمت بنزین، توسعه درآمد های اقتصادیاتی و حذف بخشی از ثروتمندان، قطعا توان دولت در پرداخت یارانه های را بهبود می دهد اما هیچکدام این طرح ها نباید التهابی در جامعه ایجاد کنند. همان مورد اول را در نظر بگیرید! اگر شما جای سیدابراهیم رئیسی و تیم اقتصادی دولتش بودید، بعد از آبان 98، چقدر می توانستید روی بالا بردن قیمت بنزین حساب باز کنید؟

آیا پرداخت یارانه تجمیع می شود؟

دو برابر شدن یارانه نقدی یا افزایش رقم یارانه به طور مستقیم در لایحه بودجه سال 1401 نیامده، اما به تناوب از طریق مقامات و مسئولان دولتی از آن یاد می شود. با این حال به نظر می رسد پیش از هر افزایشی، باید انتظار داشته باشیم، دولت دستی به سر و روی فهرست فعلی یارانه ها بکشد، شیوه نوی برای شناسایی مشمولان اختراع کند و در ادامه با ترکیب یارانه نقدی و معیشتی که فعلا یکی در ابتدای ماه و دومی در انتهای ماه واریز می شوند، بن و پایه این چرخه معیوب را اصلاح کند. بعید است سال آینده، آن ها بخواهند سه بار در ماه به حساب مردم واریزی داشته باشند. شناسایی افرادی که واقعا استحقاق دریافت یارانه دولتی را داشته باشند، اولین قدم است. مشمولان یارانه معیشتی، به احتمال زیاد در فهرست دریافت یارانه باقی می مانند. از طرفی، چون این افراد جزو دهک های درآمدی پایین جامعه هستند، نامشان در فهرست یارانه نقدی حفظ می شود. خانوار های حاضر در دهک های هشتم، نهم و دهم کاندید های جدی حذف از فهرست یارانه ها هستند. در شیوه رتبه بندی فعلی آمده این سه دهک، هر ماه درآمدی بالای پنج میلیون و 400 هزار تومان دارند.

افزایش یارانه نقدی 1401 برای هر خانوار چقدر است؟

خانوار هایی که در هفت دهک اول درآمدی قرار دارند، در حال حاضر ماهی دو نوبت یارانه دریافت می کنند. اول یارانه نقدی در نیمه نخست ماه که مقدار آن به ازای هر نفر 45 هزار و 500 تومان است و دوم یارانه معیشتی که بر اساس بُعد خانوار در نیمه دوم ماه واریز می شود. مقدار این یارانه برای خانوار یک نفره 55 هزار تومان، برای خانوار دونفره 103 هزار تومان، برای خانوار سه نفره 138 هزار تومان، برای خانوار چهارنفره 172 هزار تومان و برای خانوار پنج نفره و بیشتر 205 هزار تومان در نظر گرفته می شود. جمع هر دو یارانه در ماه برای خانوار پنج نفره می شود 432 هزار و 500 تومان. حالا بیایید سناریو های خوشبینانه درباره وعده دولت را تصور کنیم. همان قسمتی که می گوید سال آینده به هر مشمول بین 90 تا 120 هزار تومان یارانه اضافی نو تعلق می گیرد. با درنظر گرفتن حداقل یارانه 90 هزار تومانی، واقعا فکر می کنید دریافتی یک خانواده پنج نفری به 882 هزار و 500 تومان افزایش پیدا کند؟ اگر دولت در نظر داشته باشد با جمع بندی یارانه ها به هر نفر حداقل 90 هزار تومان و حداکثر 120 هزار تومان یارانه پرداخت کند چی؟ در این صورت برای خانوار پنج نفره حاضر در دهک اول تا چهارم ماهی 600 هزار تومان و برای خانوار حاضر در دهک پنجم، ششم و هفتم 450 هزار تومان واریز خواهد شد. خانوار هایی که همین الان مشمول طرح های برخی نهاد های حمایتی مانند کمیته امداد یا بهزیستی هستند هم می توانند مشمول سقف یارانه قابل پرداخت یعنی همان 800 هزار تومان باشند. بالاخره این سناریو را هم باید درنظر داشت یا نه؟

افزایش یارانه نقدی 1401 در لایحه بودجه

چرا می توانیم به سناریو های خوشبینانه درباره پرداخت یارانه سال 1401 امیدوار باشیم؟ جواب این سوال تعیین است؛ دولت در لایحه بودجه سال آینده، برای حذف تخصیص ارز 4200 تومانی تلاش می کند و در کنار آن پیشنهاد پرداخت 100 هزار میلیارد تومان یارانه نو را مطرح کرده است. آن هایی که بودجه را نوشته اند، می گویند یارانه نو به منظور جبران اصلاح نرخ کالا های اساسی، دارو، یارانه نان و خرید تضمینی گندم پرداخت خواهد شد. به این ترتیب، کل یارانه پرداختی در سال آینده طبق این لایحه 336 هزار میلیارد تومان پیشنهاد شده که 73 هزار و 800 میلیارد تومان آن یارانه نقدی و معیشتی است. رییس سازمان برنامه و بودجه دوشنبه هفته قبل در نشست خبری گفته میانه پرداختی یارانه ناشی از حذف ارز 4200 تومانی بین 90 تا 120 هزار تومان خواهد بود و این مساله براساس شرایط دهک ها در جلسات کارشناسی تعیین خواهد شد. بخشی از جلسات کارشناسی مورد نظر سیدمسعود میرکاظمی در کمیسیون و صحن علنی مجلس برگزار می شود و هرچیزی درباره رقم و پرداخت یارانه (حتی خود این گزارش) فقط در حد حدس ارزش دارد، حتی اگر از قول معاون اقتصادی رییس جمهوری نقل شده باشد.